Ένα ζωτικό σύστημα ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού που επηρεάζει τον καιρό σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να καταρρεύσει από τα τέλη της δεκαετίας του 2030, εκτιμούν επιστήμονες σε μια νέα μελέτη – μια πλανητικής κλίμακας καταστροφή που θα μεταμορφώσει τον καιρό και το κλίμα.
Αρκετές μελέτες τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι το κρίσιμο σύστημα – το Atlantic Meridional Overturning Circulation, ή AMOC – θα μπορούσε να είναι σε τροχιά κατάρρευσης, να αποδυναμωθεί από τις θερμότερες θερμοκρασίες των ωκεανών και τη διαταραχή της αλατότητας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο.
Αλλά η νέα έρευνα, η οποία έχει αξιολογηθεί από ομοτίμους, αλλά δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί σε περιοδικό, χρησιμοποιεί ένα μοντέλο τελευταίας τεχνολογίας για να εκτιμήσει πότε θα μπορούσε να καταρρεύσει, υποδηλώνοντας ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μεταξύ 2037 και 2064.
Αυτή η έρευνα δείχνει ότι είναι πιο πιθανό να καταρρεύσει μέχρι το 2050.
«Αυτό είναι πραγματικά ανησυχητικό», δήλωσε ο René van Westen, ερευνητής στη θάλασσα και την ατμόσφαιρα στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία και συν-συγγραφέας της μελέτης.
«Όλες οι αρνητικές παρενέργειες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, θα συνεχίζονται, όπως περισσότερα κύματα καύσωνα, περισσότερες ξηρασίες, περισσότερες πλημμύρες», είπε στο CNN. «Τότε, εάν υπάρχει επίσης μια κατάρρευση του AMOC… το κλίμα θα παραμορφωθεί ακόμη περισσότερο».
Όπως ένας ιμάντας μεταφοράς, το AMOC τραβά το ζεστό επιφανειακό νερό από το νότιο ημισφαίριο και τις τροπικές περιοχές και το διανέμει στον κρύο Βόρειο Ατλαντικό. Το πιο κρύο, πιο αλμυρό νερό στη συνέχεια βυθίζεται και ρέει νότια. Ο μηχανισμός προστατεύει τμήματα του νότιου ημισφαιρίου από υπερθέρμανση και τμήματα του βόρειου ημισφαιρίου από το αφόρητο κρύο, ενώ διανέμει θρεπτικά συστατικά που συντηρούν τη ζωή στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Οι επιπτώσεις μιας κατάρρευσης του AMOC θα αφήσουν μέρη του κόσμου αγνώριστα.
Τις δεκαετίες μετά μία κατάρρευση, οι πάγοι της Αρκτικής θα άρχιζαν να σέρνονται νότια και μετά από 100 χρόνια θα εκτείνονταν μέχρι τη νότια ακτή της Αγγλίας. Η μέση θερμοκρασία της Ευρώπης θα έπεφτε, όπως και της Βόρειας Αμερικής – συμπεριλαμβανομένων τμημάτων των ΗΠΑ. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου θα έβλεπε μια πλήρη ανατροπή στις εποχές του, στην τρέχουσα ξηρή περίοδος οι μήνες θα γίνονταν βροχεροί και το αντίστροφο.
Μια κατάρρευση του AMOC «είναι ένας πραγματικά μεγάλος κίνδυνος που πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αποφύγουμε», δήλωσε ο Stefan Rahmstorf, φυσικός ωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ στη Γερμανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στην τελευταία έρευνα.
Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους, οι επιστήμονες από την Ουτρέχτη χρησιμοποίησαν μοντέλα τελευταίας τεχνολογίας και για πρώτη φορά προσδιόρισαν μια περιοχή του Νότιου Ατλαντικού Ωκεανού ως το βέλτιστο μέρος για παρακολούθηση για αλλαγές στην κυκλοφορία και χρήση δεδομένων παρατήρησης. Εξέτασαν τις θερμοκρασίες και την αλμύρα των ωκεανών για να επιβεβαιώσουν τις προηγούμενες προβλέψεις σχετικά με το πότε το AMOC θα μπορούσε να φτάσει στο σημείο καμπής του.
Η έμφαση στην έρευνα των ωκεανών σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της κατάρρευσης είναι μια σχετικά νέα εξέλιξη, είπε ο Rahmstorf. Αλλά μιλάει για το πόσο έχει προχωρήσει η κατανόηση των επιστημόνων σχετικά με την αποδυνάμωση του AMOC.
«Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, συζητούσαμε αν θα συνέβαινε καθόλου, ως ένα είδος κινδύνου χαμηλής πιθανότητας και υψηλού αντίκτυπου», δήλωσε ο Rahmstorf στο CNN. «Και τώρα φαίνεται πολύ πιο πιθανό από ό,τι πριν από λίγα χρόνια να συμβεί αυτό. Τώρα οι άνθρωποι αρχίζουν να οριστικοποιούν το πότε θα συμβεί».
Ο Rahmstorf είπε ότι πριν από 5 περίπου χρόνια θα είχε συμφωνήσει ότι μια κατάρρευση του AMOC αυτόν τον αιώνα ήταν απίθανη, αν και ακόμη και ένας κίνδυνος 10% εξακολουθεί να είναι αρκετά υψηλό «για μια καταστροφική επίδραση τέτοιου μεγέθους».
«Υπάρχουν τώρα 5 έγγραφα, βασικά, που υποδεικνύουν ότι θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί αυτόν τον αιώνα ή ακόμα και πριν από τα μέσα του αιώνα», είπε ο Rahmstof. «Η συνολική εκτίμησή μου είναι τώρα ότι ο κίνδυνος να περάσουμε το οριακό σημείο αυτού του αιώνα είναι πιθανώς ακόμη μεγαλύτερος από 50%.
Ενώ οι πρόοδοι στην έρευνα του AMOC ήταν γρήγορες και τα μοντέλα που προσπαθούν να προβλέψουν την κατάρρευσή του έχουν προχωρήσει με αστραπιαία ταχύτητα, έχουν ζητήματα.
Για παράδειγμα, τα μοντέλα δεν λαμβάνουν υπόψη έναν κρίσιμο παράγοντα για την κατάρρευση του AMOC – το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας. Τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού απομακρύνονται από το στρώμα πάγου και ρέουν στον Βόρειο Ατλαντικό, γεγονός που διακόπτει μια από τις κινητήριες δυνάμεις της κυκλοφορίας: το αλάτι.
«Δέχεστε ήδη μια τεράστια εισροή γλυκού νερού στον βόρειο Ατλαντικό, η οποία πρόκειται να διαταράξει εντελώς το σύστημα», είπε ο Rahmstorf.
Αυτό το ερευνητικό κενό σημαίνει ότι οι προβλέψεις θα μπορούσαν να υποτιμήσουν το πόσο σύντομα ή γρήγορα θα συμβεί μια κατάρρευση, είπε ο Rahmstof.
