Βρετανία: Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο επίκεντρο ντιμπέιτ
Με θέμα «Τα βρετανικά μουσεία δεν είναι πολύ βρετανικά» πραγματοποιήθηκε το ντιμπέιτ της Ένωσης φοιτητών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, τηρώντας μία παράδοση δύο αιώνων.
Το θέμα αφορούσε την αμφιλεγόμενη συσσώρευση αρχαιοτήτων από όλο τον κόσμο στα βρετανικά μουσεία.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα χρησιμοποίησε ως παράδειγμα ο Λόρδος Βέιζι στην ομιλία του υπέρ της πρότασης στο ντιμπέιτ που προσομοιάζει μία συζήτηση πρότασης με ψηφοφορία στη Βουλή.
Απίστευτες καταστάσεις στο Βρετανικό Μουσείο στην αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Πρόκειται για επίδειξη μόδας της εταιρείας ρούχων Erdem, του Erdem Moralioglu, τουρκοβρετανικής καταγωγής, στο πλαίσιο της εβδομάδας μόδας του Λονδίνου. Ερωτήματα εγείρει η απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να δώσει άδεια ώστε να διεξαχθεί επίδειξη μόδας στην αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα, την ώρα, δε, που έχει ενταθεί η συζήτηση για την επιστροφή τους.
Μάλιστα, είναι γνωστό πως εδώ και μήνες υπάρχει ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου, ώστε να βρεθεί η χρυσή τομή και τα Γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν σπίτι τους.
Το Βρετανικό Μουσείο εξάλλου για χρόνια υποστήριζε ότι διαφυλάσσει και προστατεύει τα «Ελγίνεια Μάρμαρα» – από μία κακή φύλαξη ή συντήρηση στην Ελλάδα, έναν ισχυρισμό που επαναλάμβανε για χρόνια μέχρι να δημιουργηθεί το Μουσείο της Ακρόπολης, που διαθέτει ειδική αίθουσα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Έντονη ήταν η αντίδραση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη για την επίδειξη μόδας στα Γλυπτά του Παρθενώνα: «Με τη διοργάνωση επίδειξης μόδας στις αίθουσες όπου εκτίθενται τα Γλυπτά του Παρθενώνα, το Βρετανικό Μουσείο, για μια ακόμη φορά, αποδεικνύει τον μηδενικό σεβασμό του προς τα αριστουργήματα του Φειδία. Οι ιθύνοντες του Βρετανικού Μουσείου ευτελίζουν και προσβάλλουν όχι μόνο το μνημείο αλλά και τις οικουμενικές αξίες που αυτό εκπέμπει.
Οι συνθήκες έκθεσης και φύλαξης των γλυπτών, στη Duveen Gallery, συνεχώς επιδεινώνονται. Είναι η ώρα τα κλεμμένα και κακοποιημένα Γλυπτά αριστουργήματα να αστράψουν στο αττικό φως».
Ο νεοδιορισθείς προσωρινός διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Μαρκ Τζόουνς δηλώνει πως μπορεί να φανταστεί μια συμφωνία επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, κάνοντας πάντως λόγο για «αμοιβαία δάνεια».
Στην πρώτη συνέντευξή του μετά από την ανάληψη των καθηκόντων του, στους Times, ο κ. Τζοόυνς ερωτάται αν θα μπορούσε να δει τον εαυτό του σε δύο χρόνια να επιβλέπει έναν διακανονισμό για την επιστροφή των Γλυπτών.
«Ναι», απαντά. «Θα μπορούσα εύκολα να φανταστώ μια σχέση μεταξύ ημών και του Μουσείου Ακρόπολης που θα περιλάμβανε αμοιβαία δάνεια. Γιατί όχι; Έχουν κι αυτοί κάποια αρκετά υπέροχα αντικείμενα».
Ο κ. Τζοόυνς λέει πως αυτό που πραγματικά έχει σημασία και θα πρέπει να εξετάζεται σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι τα νομικά δεδομένα περί κυριότητας και το παρελθόν, αλλά το παρόν και το μέλλον. «Αυτό που θα πρέπει να σκεφτόμαστε είναι πού θα δημιουργούν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αυτά τα αντικείμενα», σχολιάζει.
Άκρως προκλητικό άρθρο φιλοξενεί το Policy Exchange στο οποίο αναφέρεται ότι Βρετανία «δεν θα απολογηθεί» για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και θα πρέπει να αντισταθεί στην πίεση να τα επιστρέψει στην Ελλάδα.
Η εφημερίδα Daily Mail γράφει ότι διερευνάται από τον πρόεδρο του βρετανικού μουσείο το ενδεχόμενο επιστροφής των 2.500 ετών γλυπτών στην πατρίδα τους στο πλαίσιο μιας «πολιτιστικής ανταλλαγής». Αλλά η βρετανική νομοθεσία εμποδίζει το μουσείο να παραχωρήσει αντικείμενα στη συλλογή του.
Από την πλευρά του ο ιστορικός Σερ Νόελ Μαλκομ, ο οποίος υπέγραψε την έκθεση για το Policy Exchange, αναφέρει ότι ο ισχυρισμός ότι η αφαίρεση των γλυπτών από τον Έλγιν ήταν παράνομη , είναι ψευδής αλλά είναι αλήθεια ότι οι ενέργειές του έσωσαν τα γλυπτά από σοβαρή ζημιά, διασπορά και καταστροφή. Υποστηρίζει επίσης ότι ο ισχυρισμός ότι η ελληνική ταυτότητα πλήττεται ουσιαστικά από την απουσία τους από τη χώρα είναι υπερβολική.
Σύμφωνα με τον Σερ Μαλκομ, ανώτερος ερευνητής του All Souls College της Οξφόρδης, υποστηρίζει : «οι ελληνικές αρχαιότητες είναι τα κοσμήματα του Στέμματος του Βρετανικού Μουσείου , ενός εθνικού μουσείου με καθολική αποστολή. Πρέπει να νιώθουμε περήφανοι για την ικανότητά μας να τα δείξουμε στον κόσμο στο Λονδίνο. Δεν υπάρχει τίποτα για να απολογηθείς εδώ».
Εκτός των άλλων στην έκθεση γίνεται λόγος ότι θα υπήρχε σημαντικός κίνδυνος μη επιστροφής εάν τα γλυπτά δανείζονταν στην Ελλάδα. Δημοσκόπηση που έγινε ξεχωριστά από το Policy Exchange αποκάλυψε ότι μόνο το 11 % πιστεύει ότι τα γλυπτά θα επέστρεφαν στο Λονδίνο στο τέλος μιας περιόδου δανεισμού.
