Στην πολιτική υπάρχουν πρόσωπα που παραδίδονται οριστικά στην ιστορία και πρόσωπα που χάνονται σαν τη σκόνη από το ράφι. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ανήκει στην πρώτη. Είκοσι δυο χρόνια μετά, η πολιτική του παρουσία, κατά κοινή αποδοχή φίλων και αντιπάλων δεν αφορά απλώς την ιστορική έρευνα, αλλά βρίσκει πολλούς μιμητές, για την πολιτική αποφασιστικότητα του και την πολυδιάστατη δραστηριότητα του.
Είκοσι εννέα χρόνια από το θάνατό του (την τελευταία του πνοή τα ξημέρωμα της 23ης Ιούνη το 1996) το ΠΑΣΟΚ είναι εξαρτημένο από ένα μωσαϊκό από μικρά κόμματα ομάδων και περιφερόμενων πολιτικών με σημαία ευκαιρίας, για να προωθήσουν την στροφή προς τον νεοφιλελευθερισμό που ξεκίνησε ο Κώστας Σημίτης.
Το 1964 ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι στην κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου Υπουργός Προεδρίας και έχει την φήμη του δραστήριου, δυναμικού και καινοτόμου οικονομολόγου, με άμεση έκφραση και μοντέρνο ύφος στο δημόσιο λόγου του. Αν και νέος πολιτικός ,τα φώτα της δημοσιότητας ήταν ήδη στραμμένα πάνω του.
Οι απόψεις και οι θέσεις του ενοχλούν το πολιτικό-οικονομικό κατεστημένο του εσωτερικού και του εξωτερικού, καθώς εξέφραζε τις επιφυλάξεις του για τη συμμετοχή τη χώρας μας στο ΝΑΤΟ και για τις απόψεις του για μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, ενώ έχει προβεί στη διακοπή της αναμετάδοσης του αμερικανικού προπαγανδιστικού ραδιοσταθμού «Η Φωνή της Αμερικής». Περιόρισε τη χρηματοδότηση της Κ.Υ.Π ( Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) από την αμερικανική C.I.A, απαιτώντας τα κονδύλια να ελέγχονται από το Υπουργείο Προεδρίας.
Ξαφνικά ένα δημοσίευμα επαρχιακής εφημερίδας παρουσιάζεται, η υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ» ( Αξιωματικοί Σώζουν Ιδέες Δημοκρατία Αξιοκρατίας) με έδρα την Κύπρο. Η στημένη σκευωρία από το παλάτι το κόμμα της ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) και ορισμένων στελεχών της Ένωσης Κέντρου, που υιοθέτησαν τους ισχυρισμούς του αρχηγού των Χητών στη γερμανική κατοχή, ο Γεώργιος Γρίβα Διγενής, προκειμένου να ανακόψουν την εξέλιξη και να σπιλώσουν τον Ανδρέα Παπανδρέου, βαπτίζοντάς τον ως εγκέφαλο του «κινήματος» το οποίο στρέφεται κατά του κοινοβουλευτισμού να υπονομεύσουν την πολιτική του πορεία. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ παραβιάζοντας το Σύνταγμα αναμιγνύεται ενεργά στις πολιτικές εξελίξεις. Η ομάδα των Αποστατών χρηματοδοτούμενη από τον ξένο παράγοντα, ήταν έτοιμη να εφαρμόσει τα σχέδια των Η.Π.Α και του παλατιού για να ρίξουν την εκλεγμένη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου. Επικεφαλής της ομάδας ήταν το βενιζελικό πρωτοκλασάτο στέλεχος και υπουργός της κυβέρνησης Κώστας Μητσοτάκης. Η δημιουργία της πολιτικής αστάθειας και ακυβερνησίας οδήγησε στο στρατιωτικό πραξικόπημα των συνταγματαρχών της 21ης Απρίλιου του 1967.
Η χούντα συλλαμβάνει όλους τους προοδευτικά αριστερούς πολιτικούς, πρώην πρωθυπουργούς, υπουργούς και στελέχη κομμάτων και απλούς πολίτες. Ανάμεσά τους και Ο Ανδρέας Παπανδρέου. Κάτω από τις διεθνείς πιέσεις της κοινής γνώμης του επιτρέπεται η έξοδος από τη χώρα.
Με την εγκατάσταση του στον Καναδά άρχισε σειρά επαφών με σημαντικές πολιτικές και πνευματικές προσωπικότητες προκειμένου να διεθνοποιήσει το δικτατορικό καθεστώς που επιβλήθηκε στην Ελλάδα.
Το Φεβρουάριο του 1968 ιδρύει το Π.Α.Κ ( Πανελλήνιο Αντιστασιακό Κίνημα) , με στόχο να συσσωρεύσει στις τάξεις του όλους του Έλληνες που μάχονται για την απελευθέρωση της χώρας από τη χούντα των συνταγματαρχών. Την ίδια περίοδο εργάζεται ως καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Γιόρκ του Καναδά και κάνει διαλέξεις σε διάφορα πανεπιστήμια.
Με την πτώση της χούντας τον Αύγουστο του 1974 επιστρέφει στην Ελλάδα. Χιλιάδες πολιτών τον υποδέχονται στο αεροδρόμιο ως τον μεγάλο τους ηγέτη.
Το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς προχωρά στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ , αν και ήταν ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός της Ένωσης Κέντρου. Στη «ιδρυτική Διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου, καταγράφονται οι βασικές επιδιώξεις, όπως η εθνική ανεξαρτησία , η λαϊκή κυριαρχία, η κοινωνική απελευθέρωση, η κοινωνική αξιοκρατία και η κοινωνική ισότητα. Γίνεται σαφής αναφορά στην ανάγκη αποχώρησης της χώρας από το ΝΑΤΟ, αναθεωρεί τη συνθήκη για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ο.Κ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα), την αποχουντοποίηση της δημόσιας ζωής και του στρατού, απονομή δικαιοσύνης για τα εγκλήματα και την προδοσία της Κύπρου από τους χούντα – ανθρώπους.
Στις πρώτες εκλογές με την πτώση της χούντας το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει το 13,6% και 12 έδρες στη βουλή. Αναδεικνύεται ως ο ανερχόμενος πολιτικός αντίπαλος των παραδοσιακών κομμάτων.
Στην Τρίτη εκλογική αναμέτρηση του Οκτώβρη του 1981 με συνθήματα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» «Λαός ΠΑΣΟΚ Στην Εξουσία». «Εδώ Και Τώρα Αλλαγή», κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 48,06% και 172 έδρες στη Βουλή και είναι η πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην Ελλάδα.
Στις πρώτες δηλώσεις του ως πρωθυπουργός ο Ανδρέας Παπανδρέου υπόσχεται ότι θα εφαρμόσει το «Συμβόλαιο με το Λαό», που σύναψε την προεκλογική περίοδο.
Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ από την πρώτη στιγμή δίνει δείγματα κοινωνικής ευαισθησίας, μέσω των μεταρρυθμιστικών του προθέσεων, προωθώντας νομοσχέδια σε όλους σχεδόν τους τομείς του δημοσίου βίου. Προωθεί βασικές και ουσιώδης αλλαγές στην εξωτερική πολιτική. Εξαγγέλλει την ανάγκη για ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική με γνώμονα την εξυπηρέτηση των Ελληνικών εθνικών συμφερόντων. Οι θέσεις του πολλές φορές ενοχλούσαν τις Η.Π.Α και την Ευρώπη με την προσέγγιση χωρών της Ανατολικής Ευρώπης του υπαρκτού σοσιαλισμού, τις συμμαχίες με χώρες του Τρίτου Κόσμου, κινήσεις για την διασφάλιση της ειρήνης, όπως ήταν κίνηση των 6 προέδρων και πρωθυπουργών.
Στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις έκανε σαφές ότι δεν αποδέχεται στρατιωτικό – πολιτικούς εκβιασμούς και δεν διαπραγματεύεται τα κυρίαρχα δικαιώματα της χώρας. Αλλάζει το αμυντικό δόγμα της χώρας και οι ένοπλες δυνάμεις προσανατολίζονται προς τον τουρκικό κίνδυνο. Τον Μάρτιο του 1987 οι δύο χώρες φτάνουν στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης και ο τρόπος αντιμετώπισής της δείχνει την διπλωματική, πολιτική και στρατιωτική αποφασιστικότητα.
Στη δεύτερη θητεία της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ προκειμένου να προχωρήσουν οι διαδικασίες για λύση του Κυπριακού δεν ακολουθεί την ίδια πολιτική απέναντι στην Τουρκία. Στη Συνάντηση στο Νταβός συμφωνεί με τον Οζάλ στην αποκατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο «μη πόλεμος». Πολύ γρήγορα δηλώνει ότι η κίνηση αυτή ήταν «mea culpa». Αποκαθιστά της ελληνοκοινοτικές σχέσεις και υποστηρίζει τη θέση η Ευρωπαϊκή κοινότητα να γίνει μια ομοσπονδιακή Δημοκρατία.
Ο Αρχηγός της Νέες Δημοκρατίας Κώστας Μητσοτάκης επικουρούμενος από την αριστερά ( έχουν ενωθεί τα δυο κόμματα της αριστεράς το Κ.Κ.Ε και Ανανεωτική Αριστερά πρώην Κ.Κ.Ε εσωτερικού και ονομάζονται ΣΥΝασπισμό της Αριστερά), μερίδα του τύπου ξεκινά σειρά καταγγελιών για οικονομικά σκάνδαλα στελεχών της κυβέρνησης. Στην κορυφή των σκανδάλων είναι της τράπεζας Κρήτης με τον τραπεζίτη» Κοσκωτά. Εμπλέκουν άμεσα τον Ανδρέα Παπανδρέου, σε μια σκευωρία με στόχο την πτώση του από την εξουσία.
Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή η σοβαρή καρδιακή ασθένεια και η αιφνίδια αναχώρησή του για το Λονδίνο αποτελεί τον κυρίαρχο παράγοντα των πολιτικών εξελίξεων και συνεχίζετε οι σκανδαλολογία με αναφορές και στην προσωπική του ζωή.
Η επιστροφή του και η επάνοδος του στην ενεργό πολιτική, δημιουργεί δυσφορία σε διάφορους πολιτικούς κύκλους της αντιπολίτευση, αλλά και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Με κακοήθη κριτική, το χορό αυτό τον ξεκινά πρώτα ο Κ. Σημίτης ο οποίος ορθογραφούσε σε μεγάλη εφημερίδα ζητώντας να παραιτηθεί και από τους δελφίνους, που ήθελαν να τον αντικαταστήσουν στην πρωθυπουργία και στην αρχηγία του ΠΑΣΟΚ.
Η σκανδαλολογία κυριαρχεί και πάλι στην πολιτική σκηνή και η αντιπολίτευση μιλάει για «Κάθαρση».Το κλίμα της προεκλογική περίοδος του 1989 φτάνει στην ακραία πόλωση, λασπολογία είναι το χαρακτηριστικό στοιχείο των προεκλογικών ομιλιών. Η Νέα Δημοκρατία και ο Αριστερός Συνασπισμός παίζουν κάθε χαρτί για να ρίξουν την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και φυσικά να εξοντώσουν τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ χάνει τις εκλογές. Η Νέα Δημοκρατία δεν καταφέρνει να κερδίσει αυτοδυναμία και σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση με την αριστερά. Είναι η πρώτη κυβέρνηση στην Ευρώπη που συνεργάζεται η δεξιά με την αριστερά. Γίνονται και πάλι εκλογές η Νέα Δημοκρατία δεν κερδίζει και πάλι την αυτοδυναμία. Λόγω της οικονομικής κρίσης και ενόψει να ζητηθεί η βοήθεια του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ) σχηματίζεται οικουμενική κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Ξ. Ζολώτα. Ο Αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας προκειμένου να γίνει πρωθυπουργός ρίχνει την κυβέρνηση και γίνονται πάλι εκλογές τον Απρίλιο του 1990. Η Νέα Δημοκρατία με οριακή πλειοψηφία κερδίζει τις εκλογές και ο Κώστας Μητσοτάκης σχηματίζει κυβέρνηση.
Ένα χρόνο αργότερα αρχίζει η δίκη για το σκάνδαλο Κοσκωτά στο Ειδικό Δικαστήριο. Η δίκη ολοκληρώθηκε μετά από δέκα μήνες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώνεται. Η απόφαση αποδεικνύει ότι όλο αυτό το σκηνικό ήταν μια πολιτική σκευωρία, (κάτι που τον Μάιο του 1997 σε ομιλία του στη Βουλή ο Κ. Μητσοτάκης το παραδέχεται).
Το 1993 ο Αντώνης Σαμαράς με το «Σκοπιανό!» και προκηρύσσονται εκλογές. Επανέρχεται το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία με πρωθυπουργό των Ανδρέα Παπανδρέου. Η ασθένεια του επιδεινώνεται και εισάγεται εκτάκτως στο Ωνάσειο καρδιολογικό κέντρο. Στις 15 Ιανουαρίου παραιτείται από την πρωθυπουργία, ζητώντας από την κοινοβουλευτική ομάδα να εκλέξει το νέο πρωθυπουργό. Το ΠΑΣΟΚ προχωρεί σε έκτακτο συνέδριο για εκλογή προέδρου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου αδυνατεί να παραβρεθεί και γράφει την ομιλία του για να διαβαστεί. Η ομιλία αυτή όλος «τυχαία χάνεται!». Η δικαιολογία των συνεργατών του, ήταν ότι : Κατά λάθος την έσβησαν από τον υπολογιστή.
Στις 23 Ιουνίου 1996 μια ταραχώδη ζωή 77 χρόνων έκλεισε. Τα δάκρυα στην αναγγελία του θανάτου του, περίσσεψαν στον λαό. Η σορός του εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα. Η λαϊκή προσέλευση ήταν πρωτοφανής, όπως αξίζει σε ένα μεγάλο ηγέτη… Ήταν ο τελευταίος ηγέτης που αγκάλιασε με σεβασμό το λαό δίνοντας του ένα όραμα για καλύτερες μέρες.
Ο Χρήστος Η. Χαλαζιάς γεννήθηκε στο Μεσολόγγι και από το 1967 ζει στην Αθήνα. Εργάζεται ως αρθογράφος στην έντυπη δημοσιογραφία και ως σχολιαστής στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Έχει εργασθεί σε Αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά καθώς επίσης και σε όλα σχεδόν τα ηλεκτρονικά μέσα. Άρθρα του έχουν αναδημοσιευτεί σε αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και αραβικά έντυπα. Ήταν διευθυντής της Επιθεώρησης “Για την Αριστερά”, της “Επιθεώρησης για την Τέχνη και τον Πολιτισμό”, του ελληνοαραβικού περιοδικού “Πολιτισμός” και του περιοδικού “Συνεργασία των λαών”.Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή του “Χρονικού του 20ου αιώνα”, στην εγκυκλοπαίδεια “Υδρία-Cambridge’ s – Ήλιος”, στο λεξικό “Εξάντας – Duden”, στη “Μεγάλη Ιστορία του 20ου αιώνα” κ.ά. Είχε εκδώσει το πρώτο περιοδικό για τον Ελληνισμό με τον τίτλο “Ελληνισμός” και την εφημερίδα “Δόρυ”.