Με αφορμή ερωτήματα αναγνωστών του έγκριτου κόμβου newstok gr , διάλεξα σήμερα τα παρακάτω ερώτημα, που βρίσκεται στα φετινά μου βιβλία «ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ 2025 – Δηλώσεις Φυσικών και Νομικών Προσώπων».
1. Αγοραπωλησία ακινήτων με τραπεζικά μέσα πληρωμής:
(Προσθήκη παρ. 8 στο άρθρο 20 του ν. 3842/2010 – Τροποποίηση άρθρου 13 ν. 1587/1950)
Με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 5073/2023, στο άρθρο 20 του ν. 3842/2010 (Α’ 58), περί διασφάλισης και ελέγχου των συναλλαγών, προστίθεται παρ. 8, με την οποία:
Καταργείται η χρήση μετρητών ως τρόπος εξόφλησης του τιμήματος κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία και καθίσταται υποχρεωτική η χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής για την εξόφληση του τιμήματος για την οποία η Φορολογική Διοίκηση ενημερώνεται από τον συμβολαιογράφο που συντάσσει τη πράξη μεταβίβασης μέσω της εφαρμογής «myPROPERTY».
Περαιτέρω, θεσπίζεται ακυρότητα και απαγόρευση μεταγραφής συμβολαίου, το οποίο έχει συνταχθεί κατά παράβαση των ως άνω υποχρεώσεων, περί αναγραφής σε αυτό του τρόπου εξόφλησης του τιμήματος αποκλειστικά με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής.
Τέλος, ορίζεται σχετική υποχρέωση του συμβολαιογράφου καθώς και του Υποθηκοφύλακα/Προϊσταμένου Κτηματολογικού Γραφείου ως προς τα ανωτέρω και παράλληλα θεσπίζεται αυτοτελές πρόστιμο σε αυτούς, όταν παραβαίνουν τις ως άνω υποχρεώσεις.
Βλ. τις νέες διατάξεις: στο άρθρο 20 του ν. 3842/2010 (Α’ 58), περί διασφάλισης και ελέγχου των συναλλαγών και στο άρθρο 13 του ν. 1521/1950 (Α’ 245), όπως κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 1587/1950 (Α’ 294), περί φόρου μεταβίβασης ακινήτων.
2. Υποχρέωση εξόφλησης συναλλαγών 500 ευρώ με τραπεζικά μέσα πληρωμής:
Για την εξόφληση συναλλαγών αξίας 500 ευρώ και άνω απαιτείται η χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής τόσο για επιχειρήσεις όσο και για ιδιώτες.
Με τον πρόσφατο νόμο 5073/2023 το πλαίσιο σχετικά με τη χρήση μετρητών στις συναλλαγές με ιδιώτες γίνεται ποιο αυστηρό.
Ειδικότερα με το άρθρο 6 του ν. 5073/2023 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 54 του ΚΦΔ- ν. 4987/2022 (άρθρο 53 του νέου ΚΦΔ- ν. 5104/2024 ), περί επιβολής προστίμων και ορίζεται το πρόστιμο (διπλάσιο της συναλλαγής με μετρητά) για τις πληρωμές 500 ευρώ και άνω οι οποίες γίνονται με μετρητά.
Η διάταξη ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης στο ΦΕΚ, ήτοι από τις 12.12.2023.
Σε συνέχεια της πρόσφατης αλλαγής του νόμου με την εισαγωγή αυστηρότερων ποινών για συναλλαγές με ιδιώτες οι υποχρεώσεις και οι συνέπειες των επιχειρήσεων για τις συναλλαγές τους με ιδιώτες ή επιχειρήσεις έχουν ως εξής:
2.1 Α. Συναλλαγές με ιδιώτες (λιανικές πωλήσεις) συνολικής αξίας 500 ευρώ και άνω
Περίπτωση είσπραξης απόδειξης λιανικής πώλησης συνολικής αξίας 500 ευρώ και άνω από ιδιώτη με μετρητά.
Στον εκδότη του στοιχείου (πωλητή) επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της καταβληθείσας με μετρητά αξίας των στοιχείων λιανικής πώλησης που εκδίδονται για τη συναλλαγή.
Για φορολογικά στοιχεία συνολικής αξίας πεντακοσίων (500) ευρώ και άνω, που εκδίδονται για πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες και δεν εξοφλούνται από τους λήπτες τους, αγοραστές των αγαθών ή των υπηρεσιών, αποκλειστικώς με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής (πχ: κάρτα, έμβασμα, κ.λπ.), επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της καταβληθείσας με μετρητά αξίας των στοιχείων λιανικής πώλησης που εκδίδονται για τη συναλλαγή.
Σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν.3842/2010, παρ. 3
«3. Τα φορολογικά στοιχεία συνολικής αξίας πεντακοσίων (500) ευρώ και άνω, που εκδίδονται για πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, εξοφλούνται από τους λήπτες τους, αγοραστές των αγαθών ή των υπηρεσιών, αποκλειστικώς με τη χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής, όπως ενδεικτικά άλλα όχι περιοριστικά τραπεζικό έμβασμα, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού. Δεν επιτρέπεται εξόφληση των στοιχείων αυτών με μετρητά.»
Η παράγραφος 3, τέθηκε όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 69 του ν. 4446/2016 (ΦΕΚ Α’ 240/22-12-2016) και ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι 22/12/2016, σύμφωνα με το άρθρο 129 του ιδίου νόμου.
Ως τραπεζικό μέσο πληρωμής νοείται:
- Η κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό, είτε με μετρητά είτε με μεταφορά μεταξύ λογαριασμών (έμβασμα),
- Η χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών της,
- Η έκδοση τραπεζικής επιταγής ή η εκχώρηση επιταγών τρίτων,
- Η χρήση συναλλαγματικών οι οποίες εξοφλούνται μέσω τραπέζης,
- Η χρήση ταχυδρομικής επιταγής – ταχυπληρωμής ή η κατάθεση σε λογαριασμό πληρωμών των Ελληνικών Ταχυδρομείων,
- Η πληρωμή μέσω του συστήματος πληρωμών Iris.
2.2 Παραδείγματα συναλλαγών με μετρητά και προστίμων:
Παράδειγμα 1
Εκδίδουμε απόδειξη λιανικής πώλησης αγαθών σε ιδιώτη συνολικής αξίας 700 ευρώ το οποίο το εισπράττουμε με μετρητά.
Στην περίπτωση αυτή η κύρωση είναι πρόστιμο ύψους 1.400 ευρώ (διπλάσιο της συναλλαγής).
Παράδειγμα 2
Εκδίδουμε σε ιδιώτη απόδειξη παροχής υπηρεσιών συνολικής αξίας 550 ευρώ την οποία και εισπράττουμε με μετρητά.
Το πρόστιμο στην περίπτωση αυτή ανέρχεται στο ποσό των 1.100 ευρώ (διπλάσιο της συναλλαγή).
Παράδειγμα 3
Εκδίδουμε απόδειξη λιανικής πώλησης αγαθών σε ιδιώτη συνολικής αξίας 1.200 ευρώ το οποίο το εισπράττουμε το ποσό των 900 ευρώ με κάρτα και το ποσό των 300 ευρώ με μετρητά.
Στην περίπτωση αυτή η κύρωση είναι πρόστιμο ύψους 600 ευρώ (διπλάσιο του ποσού των εισπραχθέντων μετρητών).
Θέματα προσοχής: Εθιστούμε την προσοχή σας σχετικά με την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσετε σε κάθε περίπτωση αδυναμίας είσπραξης με τραπεζικό μέσο πληρωμής όπως για παράδειγμα την αδυναμία χρήσης POS (διακοπή επικοινωνία, διακοπή ρεύματος, κλπ) ή λειτουργία σε ημέρες και ώρες τραπεζικής αργίας.
Η προτεινόμενη διαδικασία αφορά την έκδοση απόδειξης είσπραξης για την παραλαβή των μετρητών με αναγραφή του λόγου της αδυναμίας είσπραξης με τραπεζικό μέσο, πχ: βλάβη συστήματος POS. Την αμέσως επόμενη εργάσιμη ημέρα κατάθεση του ποσού στον τραπεζικό λογαριασμό της επιχείρησης και επισύναψη του αποδεικτικού κατάθεσης πίσω από την απόδειξη είσπραξης των μετρητών. Γενικά συγκέντρωση κάθε δυνατού στοιχείου που αποδεικνύει την αδυναμία είσπραξης με τραπεζικό μέσο.
Αναμένουμε διευκρινιστική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ για την αντιμετώπιση ειδικών περιπτώσεων συναλλαγών με ιδιώτες που δεν έχουν την δυνατότητα χρήσης
2.3 B. Συναλλαγές με επιχειρήσεις (Χονδρικές Πωλήσεις) συνολικής αξίας 500 ευρώ και άνω
Περίπτωση είσπραξης τιμολογίου 500 ευρώ και πάνω από επαγγελματία με μετρητά
Σε περίπτωση είσπραξης τιμολογίου με καθαρή αξία 500 ευρώ και άνω χωρίς την χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής ισχύουν τα εξής:
Επιπτώσεις στον πωλητή:
Στον εκδότη του στοιχείου (πωλητή) επιβάλλεται πρόστιμο ποσού 100 ευρώ (ΠΟΛ.1026/2018).
Επιπτώσεις στον λήπτη – αγοραστή:
Στον λήπτη του στοιχείου δεν παρέχεται το δικαίωμα έκπτωσης της σχετικής δαπάνης από τα ακαθάριστα έσοδα της.
Ειδικότερα:
1. Με τις διατάξεις του άρθρου 23 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) καθορίζονται οι μη εκπιπτόμενες δαπάνες από τα ακαθάριστα έσοδα των φυσικών προσώπων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (ατομικές επιχειρήσεις), καθώς και των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.
2. Ειδικότερα, με την περίπτωση β ́ του ως άνω άρθρου ορίζεται ότι δεν εκπίπτει κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των €500, από την ημεδαπή ή την αλλοδαπή, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.
Για την εφαρμογή της περίπτωσης αυτής, στην έννοια της αγοράς των αγαθών και της λήψης των υπηρεσιών εμπίπτουν οι αγορές πρώτων και βοηθητικών υλών, εμπορευμάτων, υλικών, παγίων, κ.λπ., οι πάσης φύσεως δαπάνες της επιχείρησης καθώς και οι πάσης φύσεως υπηρεσίες που λαμβάνει η επιχείρηση, με την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 22 του ν.4172/2013 και δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις λοιπές περιπτώσεις του παρόντος άρθρου.
2.4 Γ. Λοιπές Περιπτώσεις Συναλλαγών με τραπεζικά μέσα πληρωμής
Υπενθυμίζεται ότι για τις συναλλαγές που αφορούν:
α. Μισθούς, ημερομίσθια προσωπικού, απολαβές διευθυντών ή μελών του ΔΣ εταιρείας, έκτακτες αμοιβές προσωπικού, ή οποιαδήποτε άλλη αμοιβή που αφορά στην παροχή μισθωτής εργασίας.
β. Μισθώματα ακινήτων,
Η εξόφληση τους γίνεται αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής από το πρώτο ευρώ.
Δεν ισχύει το όριο των 500 ευρώ.
Ο Γιώργος Χριστόπουλος είναι φοροτεχνικός – οικονομολόγος, με συγγραφική και διδακτική εμπειρία, επιστημονικός συνεργάτης του Taxheaven, μέλος της «mental Group Γ. Χριστόπουλος και Συνεργάτες», τ. καθηγητής φορολογίας και λογιστικής ΤΕΙ.