Στον σύγχρονο κόσμο της ψηφιακής διακυβέρνησης, η προστασία των προσωπικών δεδομένων δεν είναι πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδης υποχρέωση κάθε δημόσιου φορέα.
Για έναν μεγάλο Δήμο όπως ο Δήμος Χαλκιδέων, με πληθυσμό που ξεπερνά τους 100.000 κατοίκους, η συμμόρφωση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της χρηστής διοίκησης και της εμπιστοσύνης των πολιτών.
Ο Δήμος, αναγνωρίζοντας την υποχρέωσή του, προχώρησε στην ανάθεση υπηρεσιών Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (DPO) έναντι ενός διόλου ευκαταφρόνητου ποσού, που σύμφωνα με πληροφορίες αγγίζει τις €21.000 ετησίως. Ωστόσο, σοβαρές καταγγελίες και γεγονότα εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα για το εάν αυτή η επένδυση μεταφράζεται σε ουσιαστική προστασία ή απλώς σε μια τυπική κάλυψη “στα χαρτιά”.
Ο ακρογωνιαίος λίθος που λείπει: Γιατί οι εργαζόμενοι παραμένουν στο σκοτάδι;
Το πιο ανησυχητικό ζήτημα, σύμφωνα με αναφορές από το εσωτερικό του Δήμου, είναι ότι οι εργαζόμενοι, οι άνθρωποι που αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας στην προστασία των δεδομένων, δεν έχουν κληθεί ποτέ να συμμετάσχουν σε εκπαίδευση ή ενημέρωση για τις υποχρεώσεις τους υπό τον GDPR.
Αυτό από μόνο του αποτελεί μια τεράστια αποτυχία. Η εκπαίδευση του προσωπικού δεν είναι μια προαιρετική “καλή πρακτική”. Είναι ρητή υποχρέωση που απορρέει από το Άρθρο 39 του GDPR, το οποίο ορίζει ότι ο DPO οφείλει να φροντίζει για την “ευαισθητοποίηση και την κατάρτιση του προσωπικού”.
Τα ερωτήματα που γεννώνται είναι αρκετά:
- Γιατί δεν εκπαιδεύτηκε ποτέ το προσωπικό; Πώς μπορεί ένας υπάλληλος στο δημοτολόγιο, την πολεοδομία ή την κοινωνική πρόνοια να διαχειριστεί με ασφάλεια τα δεδομένα των πολιτών, όταν δεν γνωρίζει τους βασικούς κανόνες;
- Ποια ακριβώς είναι η φύση των υπηρεσιών για τις οποίες ο Δήμος πληρώνει €21.000, εάν μια τόσο θεμελιώδης υποχρέωση παραλείπεται;
- Γνωρίζει η Δήμαρχος, κα Έλενα Βάκα, ότι οι υπάλληλοί της δεν έχουν λάβει την απαραίτητη κατάρτιση, αφήνοντας έτσι ολόκληρο τον οργανισμό εκτεθειμένο σε κινδύνους παραβιάσεων και βαριά πρόστιμα;
Το φιάσκο με τις κάμερες
Η δεύτερη καταγγελία, που αφορά την τοποθέτηση καμερών σε χώρους του Δήμου οι οποίες κατέγραφαν παράνομα σημεία, επιβεβαιώνει με τον πιο ηχηρό τρόπο την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου. Το γεγονός ότι οι κάμερες αφαιρέθηκαν τελικά μετά από καταγγελία των εργαζομένων αποδεικνύει ότι η αρχική τοποθέτηση ήταν αυθαίρετη και παράνομη.
Η εγκατάσταση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης θεωρείται επεξεργασία υψηλού κινδύνου και απαιτεί υποχρεωτικά τη διενέργεια Εκτίμησης Αντικτύπου (DPIA) πριν καν τοποθετηθεί η πρώτη βίδα. Ο DPO είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος να συμβουλεύσει και να επιβλέψει αυτή τη διαδικασία.
Και πάλι, τα ερωτήματα απαιτούν απαντήσεις:
- Διενεργήθηκε ποτέ εκτίμηση αντικτύπου για την εγκατάσταση των καμερών; Αν ναι, πώς είναι δυνατόν να εγκρίθηκε η καταγραφή παράνομων σημείων;
- Ποιος ήταν ο ρόλος του DPO σε αυτό το έργο; Ενημερώθηκε; Συμβούλεψε; Οι συμβουλές του αγνοήθηκαν από τη διοίκηση;
- Χρειάστηκε η καταγγελία των εργαζομένων για να εφαρμοστεί ο νόμος; Αυτό δεν υποδηλώνει την απουσία προληπτικών μηχανισμών ελέγχου, για τους οποίους ο Δήμος πληρώνει αδρά;
Η ανανέωση της εμπιστοσύνης και το ερώτημα της λογοδοσίας
Ενώ αυτά τα σοβαρά ζητήματα παραμένουν αναπάντητα, έρχεται η πληροφορία ότι ο Δήμος προχωρά σε νέο διαγωνισμό για την παροχή υπηρεσιών DPO, στον οποίο, όλως τυχαίως, φαίνεται να συμμετέχει μόνο το ίδιο πρόσωπο που κατείχε τη θέση και την προηγούμενη χρονιά.
Αυτό γεννά το τελικό και πιο κρίσιμο ερώτημα προς τη διοίκηση της κας Βάκα:
Με ποια κριτήρια απόδοσης αξιολογήθηκε η προηγούμενη θητεία του DPO, ώστε ο Δήμος να συνεχίσει τη συνεργασία, πιθανότατα με την ίδια υψηλή αμοιβή των €21.000;
Η αμοιβή αυτή θα ήταν απολύτως δικαιολογημένη για έναν μεγάλο Δήμο, αν η συμμόρφωση ήταν ουσιαστική και αποτελεσματική. Όταν όμως υπάρχουν τεκμηριωμένες καταγγελίες για θεμελιώδεις παραλείψεις, το ποσό αυτό φαντάζει εξωφρενικό. Δεν αρκεί η τυπική ύπαρξη ενός DPO. Απαιτείται η ενεργός παρουσία, η παρέμβαση και, κυρίως, η παραγωγή απτών αποτελεσμάτων στην προστασία των δεδομένων.
Η προστασία των προσωπικών δεδομένων δεν είναι μια άσκηση δημοσίων σχέσεων. Είναι μια βαθιά υποχρέωση που απαιτεί δράση, εκπαίδευση, ελέγχους και λογοδοσία. Οι δημότες και οι εργαζόμενοι του Δήμου Χαλκιδέων αξίζουν ξεκάθαρες απαντήσεις. Μέχρι τότε, η συμμόρφωση του Δήμου με τον GDPR θα παραμένει ύποπτα κενή περιεχομένου, παρά το σημαντικό κόστος της.
Πηγή eviathema.gr