Ένα νέο, απλοποιημένο καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης και καταβολής ΦΠΑ θεσπίζεται για χιλιάδες πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους, μέσω διάταξης που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών για τον νέο Τελωνειακό Κώδικα. Η ρύθμιση, που κατατέθηκε στη Βουλή, στοχεύει στην ελάφρυνση των διοικητικών βαρών, την ενίσχυση της ρευστότητας και την απλοποίηση της φορολογικής συμμόρφωσης για τους επαγγελματίες με χαμηλό κύκλο εργασιών.
Το βασικό κριτήριο για την υπαγωγή στο νέο καθεστώς είναι ο ετήσιος κύκλος εργασιών, ο οποίος δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας. Οι δικαιούχοι μπορούν να επιλέξουν την απαλλαγή είτε κατά την έναρξη της δραστηριότητάς τους είτε κατά τη διάρκεια του φορολογικού έτους, εφόσον πληρούν το συγκεκριμένο όριο τζίρου.
Ποιες επιχειρήσεις εξαιρούνται
Παρά τη γενική εφαρμογή του μέτρου, το νομοσχέδιο προβλέπει συγκεκριμένες εξαιρέσεις. Δεν μπορούν να υπαχθούν στο καθεστώς απαλλαγής:
- Αγρότες που ανήκουν στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ.
- Υποκείμενοι στον φόρο που πραγματοποιούν ευκαιριακές παραδόσεις ακινήτων.
- Επιχειρήσεις που παραδίδουν καινούργια μεταφορικά μέσα σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η κρίσιμη διάταξη: Τι συμβαίνει αν ξεπεραστεί το όριο των 10.000 ευρώ
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται από τους επαγγελματίες στην παρακολούθηση του τζίρου τους. Σε περίπτωση που ο κύκλος εργασιών υπερβεί το όριο των 10.000 ευρώ μέσα στο έτος, η επιχείρηση υποχρεούται να μεταταχθεί άμεσα στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.
Η μετάταξη ισχύει από την πραγματοποίηση της συναλλαγής που προκάλεσε την υπέρβαση και αφορά ολόκληρη την αξία της συγκεκριμένης πράξης. Σημαντικό είναι ότι η αλλαγή δεν έχει αναδρομική ισχύ για τις προηγούμενες συναλλαγές, αλλά επηρεάζει άμεσα την τιμολόγηση και τις δηλωτικές υποχρεώσεις από εκείνο το σημείο και έπειτα.
Οι επαγγελματίες διατηρούν, ωστόσο, το δικαίωμα να ενταχθούν εθελοντικά στο κανονικό καθεστώς, ακόμα και αν δεν ξεπερνούν το όριο, υποβάλλοντας απλώς μια δήλωση μεταβολών.
Διαχείριση αποθεμάτων και επενδύσεων κατά τη μετάταξη
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει σαφείς οδηγίες για τον χειρισμό των αποθεμάτων και των παγίων (αγαθών επένδυσης) κατά τη μετάβαση από το ένα καθεστώς στο άλλο:
- Από κανονικό σε απαλλασσόμενο καθεστώς: Ο επαγγελματίας οφείλει να αποδώσει στο Δημόσιο τον ΦΠΑ που είχε εκπέσει για τα αποθέματα εμπορεύσιμων αγαθών που κατέχει κατά τη μετάταξη.
- Από απαλλασσόμενο σε κανονικό καθεστώς: Παρέχεται το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ που αντιστοιχεί στα αποθέματα και τα επενδυτικά αγαθά που υπάρχουν στην κατοχή της επιχείρησης τη στιγμή της μετάταξης.
Για τα επενδυτικά αγαθά, όπως ο εξοπλισμός, θα γίνεται διακανονισμός του ΦΠΑ εάν δεν έχει παρέλθει η πενταετία από την απόκτησή τους. Η δήλωση απογραφής των αποθεμάτων πρέπει να υποβληθεί εντός δύο μηνών από την ημερομηνία της μετάταξης.
Υποχρεωτική αναγραφή στα παραστατικά
Οι επιχειρήσεις που υπάγονται στο καθεστώς απαλλαγής οφείλουν να αναγράφουν στα παραστατικά που εκδίδουν την ένδειξη: «Χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας – απαλλαγή μικρών επιχειρήσεων».
Το «αγκάθι» της απαλλαγής: Τι γίνεται με τον ΦΠΑ των δαπανών
Ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι είναι ότι, με την υπαγωγή τους στο καθεστώς απαλλαγής, χάνουν το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να εκπέσουν τον ΦΠΑ που πληρώνουν για τις αγορές αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την επαγγελματική τους δραστηριότητα, γεγονός που μετατρέπει τον φόρο αυτό σε τελικό κόστος για την επιχείρησή τους.