Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα δέκα νομοθετικά κείμενα για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου, όπως συμφωνήθηκε με τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Πέρυσι, η ΕΕ έλαβε 1,14 εκατομμύρια αιτήσεις για διεθνή προστασία, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων επτά χρόνων, και κατέγραψε 380.000 παράτυπες συνοριακές διελεύσεις, οι μισές από αυτές μέσω της οδού της Κεντρικής Μεσογείου.
Η διαπραγμάτευση του νέου νομοθετικού πακέτου, γνωστό ως σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου, χρειάστηκε τρία χρόνια για να καταλήξει σε μία τελική απόφαση με την ΕΕ να κάνει λόγο για ιστορική απόφαση.
Το σχέδιο αποσκοπεί στην επίλυση μιας μακροχρόνιας πηγής έντασης εντός της ΕΕ καθώς ορισμένες χώρες κάνουν περισσότερα από άλλες. Στοχεύει στη μείωση του χρόνου για τις διαδικασίες ασφάλειας και ασύλου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ενώ άλλες χώρες είναι υποχρεωμένες να μετεγκαταστήσουν περισσότερους μετανάστες ή να παρέχουν οικονομική αποζημίωση, η επιχειρησιακή βοήθεια, μια διάταξη γνωστή ως «μηχανισμός αλληλεγγύης».
Αλληλεγγύη και υπευθυνότητα
Προκειμένου να βοηθήσουν τις χώρες της ΕΕ που υπόκεινται σε μεταναστευτική πίεση, άλλα κράτη μέλη θα συνεισφέρουν μεταφέροντας αιτούντες άσυλο ή δικαιούχους διεθνούς προστασίας στην επικράτειά τους, καταβάλλοντας οικονομικές συνεισφορές ή παρέχοντας επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη. Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας, οι λεγόμενοι κανόνες του Δουβλίνου, θα ενημερωθούν επίσης.
Ο κανονισμός για το άσυλο και τη διαχείριση της μετανάστευσης, του εισηγητή Tomas TOBÉ (SE, EPP), υποστηρίχθηκε με 322 ψήφους υπέρ, 266 κατά και 31 αποχές.
Αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης
Ο κανονισμός για την κρίση και την ανωτέρα βία θεσπίζει έναν μηχανισμό για την ανταπόκριση στις ξαφνικές αυξήσεις των αφίξεων, διασφαλίζοντας την αλληλεγγύη και την υποστήριξη στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μια μεγάλη εισροή υπηκόων τρίτων χωρών. Οι νέοι κανόνες θα καλύπτουν επίσης την εργαλειοποίηση των μεταναστών, δηλαδή όταν χρησιμοποιούνται από τρίτες χώρες ή εχθρικούς μη κρατικούς φορείς με στόχο την αποσταθεροποίηση της ΕΕ.
Το νομοσχέδιο, από τον εισηγητή Juan Fernando LÓPEZ AGUILAR (ES, S&D), επικυρώθηκε με 301 ψήφους υπέρ, 272 κατά και 46 αποχές.
Έλεγχος υπηκόων τρίτων χωρών στα σύνορα της ΕΕ
Τα άτομα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να εισέλθουν στην ΕΕ θα υπόκεινται σε διαδικασία προκαταρκτικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της ταυτοποίησης, συλλογής βιομετρικών δεδομένων και ελέγχων υγείας και ασφάλειας, για περίοδο έως και επτά ημερών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς παρακολούθησης για να διασφαλίσουν τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Το κείμενο, της εισηγήτριας Birgit SIPPEL (DE, S&D), εγκρίθηκε με 366 ψήφους υπέρ, 229 και 26 αποχές. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης νέους κανόνες για το κεντρικό σύστημα πληροφοριών καταδίκης (ECRIS-TCN), με 414 ψήφους υπέρ, 182 κατά και 29 αποχές.
Ταχύτερες διαδικασίες ασύλου
Μια νέα κοινή διαδικασία θα καθιερωθεί σε ολόκληρη την ΕΕ για τη χορήγηση και την ανάκληση διεθνούς προστασίας. Η επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στα σύνορα της ΕΕ θα πρέπει στο μέλλον να είναι ταχύτερη, με συντομότερες προθεσμίες για αβάσιμες ή απαράδεκτες αιτήσεις.
Το νομοσχέδιο, από την εισηγήτρια Fabienne KELLER (Γαλλία, Renew), εγκρίθηκε με 301 ψήφους υπέρ, 269 κατά και 51 αποχές. Για τη διαδικασία επιστροφής στα σύνορα το αποτέλεσμα ήταν 329 ψήφοι υπέρ, 253 κατά και 40 αποχές.
Κανονισμός Eurodac
Τα δεδομένα όσων φτάνουν παράτυπα στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δακτυλικών αποτυπωμάτων και των εικόνων προσώπων από την ηλικία των έξι ετών και μετά, θα αποθηκευτούν στη μεταρρυθμισμένη βάση δεδομένων Eurodac. Οι αρχές θα μπορούν επίσης να καταγράφουν εάν κάποιος μπορεί να αποτελεί απειλή για την ασφάλεια ή αν ήταν βίαιος ή οπλισμένος.
Το κείμενο, του εισηγητή Jorge BUXADÉ VILLALBA (ES, ECR), εγκρίνεται με 404 ψήφους υπέρ, 202 κατά και 16 αποχές.
Πρότυπα προσόντων
Το Κοινοβούλιο υποστήριξε επίσης νέα ενιαία πρότυπα για όλα τα κράτη μέλη για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα ή της επικουρικής προστασίας και σχετικά με τα δικαιώματα που παρέχονται σε όσους πληρούν τις προϋποθέσεις προστασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογήσουν την κατάσταση στη χώρα προέλευσης με βάση πληροφορίες από την Υπηρεσία Ασύλου της ΕΕ και το καθεστώς του πρόσφυγα θα επανεξετάζεται τακτικά. Οι αιτούντες προστασία θα πρέπει να παραμείνουν στην επικράτεια του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την αίτησή τους ή στο οποίο χορηγήθηκε η προστασία.
Υπό την καθοδήγηση του εισηγητή Matjaž NEMEC (SI, S&D), το κείμενο εγκρίθηκε με 340 ψήφους υπέρ, 249 κατά και 34 αποχές.
Υποδοχή αιτούντων άσυλο
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ισοδύναμα πρότυπα υποδοχής για τους αιτούντες άσυλο όσον αφορά, για παράδειγμα, τη στέγαση, το σχολείο και την υγειονομική περίθαλψη. Οι εγγεγραμμένοι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να αρχίσουν να εργάζονται το αργότερο έξι μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος. Οι συνθήκες κράτησης και ο περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας θα ρυθμιστούν, για να αποθαρρύνουν τους αιτούντες να μετακινούνται στην ΕΕ.
Εισηγήτρια ήταν η Sophia IN ‘T VELD (NL, Renew) και εγκρίθηκε με 398 ψήφους υπέρ, 162 κατά και 60 αποχές.
Ασφαλής και νόμιμη οδός για την Ευρώπη
Σύμφωνα με ένα νέο πλαίσιο για την επανεγκατάσταση και την ανθρωπιστική εισδοχή, τα κράτη μέλη θα προσφέρουν, σε εθελοντική βάση, να φιλοξενήσουν πρόσφυγες από τρίτες χώρες αναγνωρισμένους από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι οποίοι θα ταξιδέψουν στην επικράτεια της ΕΕ με νόμιμο, οργανωμένο και ασφαλή τρόπο.
Το νομοσχέδιο, από την εισηγήτρια Malin BJÖRK (SE, The Left), εγκρίθηκε με 452 ψήφους υπέρ, 154 κατά και 14 αποχές.
Επόμενα βήματα
Μόλις εγκριθεί επίσημα το πακέτο από το Συμβούλιο, οι νόμοι θα τεθούν σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα. Οι κανονισμοί αναμένεται να αρχίσουν να εφαρμόζονται σε δύο χρόνια. Για την οδηγία για τις συνθήκες υποδοχής, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να εισαγάγουν τις αλλαγές στην εθνική τους νομοθεσία.
Ελίζα Βόζεμπεργκ: Σημαντικά οφέλη για την Ελλάδα από τη νέα νομοθεσία περί ασύλου και μετανάστευσης
Στη σημασία της νέας νομοθεσίας περί ασύλου και μετανάστευσης για τα κράτη μέλη πρώτης υποδοχής «που έχουν επωμιστεί επί σειρά ετών δυσανάλογο μεταναστευτικό βάρος», αναφέρθηκε στην παρέμβασή της στην Ολομέλεια του ΕΚ, η ευρωβουλευτής της ΝΔ, Ελίζα Βόζεμπεργκ – Βρυωνίδη, η οποία είναι και εισηγήτρια εκ μέρους του ΕΛΚ στον Κανονισμό για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσεων και ανωτέρας βίας στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης.
Υπενθυμίζεται, ότι σήμερα το απόγευμα η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες ενέκρινε το νομοθετικό πακέτο για τη μετανάστευση και το άσυλο, «που θέτει εναρμονισμένους κανόνες σε ολόκληρη την Ε.Ε. για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και προβλέπει ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα, καθώς και έναν υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης».
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση της κ. Βόζεμπεργκ, ο κανονισμός για καταστάσεις κρίσης και ανωτέρας βίας επιτρέπει στα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν ξαφνικές και μαζικές εισροές υπηκόων τρίτων χωρών, κατά παρέκκλιση των γενικών διατάξεων, με σεβασμό πάντα στα θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων άσυλο.
Ειδικότερα, σημειώνει ότι «η ένταξη μάλιστα της εργαλειοποίησης μεταναστών στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού αποτελεί σημαντικό επίτευγμα, καθώς πρόκειται για πάγια πρακτική τρίτων χωρών – όπως η Τουρκία – με σκοπό την αποσταθεροποίηση της ΕΕ» και υπογραμμίζει ότι «η τελική νομοθεσία είναι αποτέλεσμα εντατικών διαπραγματεύσεων που διήρκεσαν περισσότερο από 4 έτη και έρχεται να δώσει μια ηχηρή απάντηση σε όσους κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση για αδυναμία ανταπόκρισης στα μεγάλα και σοβαρά προβλήματα των πολιτών».
